Gladiolen bollen

De gladiool of zwaardlelie is een toonaangevende zomerbloeier die bloeit van juli tot en met september. Uit de knol komen lange stengels met hieraan meerdere bloemen die beginnen met bloeien aan de onderkant, en langzaam meerdere bloemen krijgen richting de bovenkant. Een steel bevat tot 30 bloemen in vele verschillende kleuren met lange groene bladeren die lijken op een zwaard. Oorspronkelijk komt de gladiool uit Zuid-Europa, Azië en West en Zuid-Afrika. De soorten die wij kennen in Nederland zijn niet de botanische gladiolen maar variaties hiervan. De Zuid-Afrikaanse soorten zijn de voorouders van de gladiolen van Nederlandse bodem. Een gladiool is niet winterhard. Je plant de knol van de gladiool als de grond vorstvrij is.

Een gladiool heeft geen bol maar een knol

Gladiolen zijn geen bollen maar knollen: vaak droge langwerpige knolachtige wortels. De knollen werden vroeger in Zuid-Afrika gebruikt om te eten en als medicijn. De bloem was al bekend in de Romeinse tijd maar pas in 1600 begon de Nederlandse teelt van gladiolen. Er waren slechts kleine hoeveelheden op de markt voor een hoge prijs waardoor de knollen alleen beschikbaar waren voor de rijken.

Gladiolus voor overwinning

De Latijnse, botanische naam voor gladiool is Gladiolus. Dit is afgeleid van het woord gladius wat in het Romijns zwaard betekent. Het verwijst naar de bladeren van de bloem die lijken op een zwaard. Vroeger in de Romeinse tijd waren er gladiatoren gevechten. Zij vochten om de dood of overwinning van de gladiolen. Dan was er een overwinning bedolven onder de gladiolen. De bloem staat daardoor voor kracht, overwinning en trots.

Kleurrijke variaties 

Gladiolen zijn er in vele verschillende kleuren zoals rood, roze, wit, geel, crème, paars, oranje en meerkleurig. Ze hebben klokvormige, smalle of brede bloemen en worden van 20-30 tot 200 cm groot. Er zijn geurende en niet geurende soorten met zwaardachtige bladeren. Er zijn totaal zo’n 255 soorten. De gladiolen die wij kennen zijn vaak groot met grote bloemen. Daarnaast zijn er de kleinere snijgladiolen, gladiolen met gerafelde bloemen en die met een vlinderachtige binnenkant.

Soorten gladiolen 

Er zijn gladiolen die perfect zijn voor in potten omdat ze laag en klein blijven. Maar je hebt ook soorten die juist lang worden, tot wel 2 meter. Deze zijn perfect voor in een pluktuin. Gladiolen waarvan je de kern met stuifmeel goed ziet zitten zijn zeer bij- en vlinder aantrekkend. De soorten zijn te verdelen in drie hybridegroepen. 

De Grandiflorus-groep 

De Grandiflorus gladiolen zijn grootbloemige gladiolen met vaak 20 tot 30 bloemen per stengel die wel meer dan 100 cm lang kan worden. Bekende soorten zijn de espresso, evergreen, traderhorn en nova lux. Ook zijn er de gerafelde grootbloemige gladiolen in vele kleuren.

Nanus gladiolen

Nanus gladiolen zijn kortere soorten die onder de 70 cm blijven. Ze hebben 7 bloemen per steel en zijn er in verschillende soorten en kleuren. De bloemen lijken op dat van kleine lelies. Uit een knol komen drie tot vier bloeiende stelen. Je ziet de nanus gladiool dan ook vaak terug in boeketten. Een bekend soort is de Nanus Nymph met witte bloemen en een roze patroontje. 

Primulinus groep gladiolen 

Gladiolen uit de Primulinus groep hebben dunne maar stevige stelen en bloeien de hele zomer door. De stelen worden 60 tot 80 cm hoog en de bloembladeren zijn groot en hebben een kapje die over de meeldraden valt. Een bekende variant in deze groep is de butterflygladiool. Deze gladiool heeft kleinere bloemen dan de grootbloemige soorten en heeft gegolfde bloemblaadjes. Door de (als vleugels) gevouwen bloembladeren met verschillende kleuren aan de binnenkant en buitenkant van de bloem staan ze bekend als vlinderbloem. Bekende soorten zijn de paarse met lila blue star en shocking met een lichtroze buiten- maar rode binnenkant. De primulinus gladiolen bloeien van de vroege tot late zomer.